: رئیس جمهور دیروز گفت: "هر وقت می خواد مذاکره بشه یک عده می گن ما داریم می لرزیم؛خب به جهنم، برین یه جای گرم پیدا کنین برا خودتون! چه کار کنیم ما!" در همین زمینه پیش بینی می شود با توجه به اینکه ایشان الگوی هیئت دولت می باشد؛ در روزهای آتی شاهد شنیدن چنین دیالوگ هایی نیز باشیم:

«اعتدال» به عنوان اصلی‌ترین و پربسامدترین شعار دولت یازدهم، کلیدواژه‌ای است که این روزها در ادبیات رسانه‌ای و سیاسی کشور به صورت مکرر به چشم می‌خورد. با این حال، هنوز تعریف مشخصی از اعتدال‌گرایی در حوزه‌های مختلف توسط رئیس‌جمهور منتخب ارائه نشده و وی از تحلیل‌گران درخواست کرده است برای تبیین واژه‌ی اعتدال به کمکش بشتابند.1این یادداشت به بررسی جایگاه مفهوم اعتدال از منظر روایی و در بیانات رهبر معظم انقلاب، به عنوان شاخص فکر و عمل سیاسی در جامعه‌ی اسلامی، پرداخته است.   الف) تعریف اعتدال و تمایز آن از مفاهیم مرتبط اعتدال در لغت از دو ریشه‌ی «عَدلٌ» از عدالت (به معنای قرار دادن شی‌ء در موضع خودش و به دور از افراط و تفریط) و «عِدل» به معنای توازن و تعادل آمده است. در فرهنگ فارسی، اعتدال به معنای میانه‌روی به کار می‌رود و به رفتار و حالتی می‌گویند که به دور از هر گونه افراط و تفریطی باشد. این مفهوم در آیات قرآنی و روایات با استفاده از واژه‌هایی چون «عفو»، «قصد»، «وزن»، «وسط»، «احق»، «بین ذلک»، «حنیف»، «سوی» و مشتقات آن‌ها به کار رفته است. در کلام امیرمؤمنان علی (علیه ‌‌‌السلام) نیز اعتدال با مفهوم دوری از افراط و تفریط آمده است. امام علی (علیه ‌السلام) بارها سیره‌ی رسول‌الله را میانه‌روی و معتدل در امور معرفی می‌کردند؛ به گونه‌ای که هیچ‌ گاه از ایشان افراط یا تفریط مشاهده نمی‌شد.2 حضرت آنان را که از راه اعتدال به سوی افراط و تفریط کشانده می‌شوند، جاهل می‌خواند و می‌فرماید: «لا تَرَی الجاهِلَ إِلّا مُفرِطا او مُفرِّطاً؛ همیشه جاهل را نمی‌بینی جز اینکه یا زیاده‌روی می‌کند و یا کم می‌آورد.»3 تأکید علمای شیعه نیز عمدتاً بر آن بوده است که اعتدال را ‌بایست از ریشه‌ی عدل به معنای عدالت برشمرد. لذا «اعتدال» به عنوان اخلاقی شخصی یا راهبردی سیاسی-اجتماعی،ضرورتی مبتنی بر حق‌محوری و تعالیم اسلامی است تا در پناه آن، بتوان به گسترش عدالت در حوزه‌های فردی و اجتماعی همت گماشت. در این معنا، اعتدال، ادای حق است و تنها سیاستی، سیاست اعتدال‌گرا نامیده می‌شود که نتیجه‌ی‌ آن، گسترش عدالت در جامعه باشد. بنابراین آنچه از مفهوم اعتدال برداشت می‌شود، نه به معنای «تذبذب» و حرکت وسط حق و باطل، بلکه به معنای روش و رفتار میانه و عادلانه بدون زیاده‌روی و کندروی از مسیر حق است. اینجاست که تفاوت مفهوم اعتدال از مفهوم نفاق و حرکت بین دو موضع روشن می‌شود. همان گونه که قرآن کریم در توصیف دوگانگی اهل نفاق می‌فرماید: «مُّذَبْذَبِینَ بَیْنَ ذَلِکَ لاَ إِلَی هَؤُلاء وَلاَ إِلَی هَؤُلاء وَمَن یُضْلِلِ اللّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُ سَبِیلاً»4 آن‌ها در این میان (میان مؤمنان و کافران قلباً یا عملاً) متردّدند، نه (یک‌سره) به سوی اینان و نه (یک‌سره) به سوی آنان‌اند و کسی را که خدا در گمراهی‌اش رها کند هرگز برای او راهی نخواهی یافت. لذا نفاق، رفتار کردن به منظور کسب رضایت هم اهل حق و هم اهل باطل است؛ ولی اعتدال، روش و مشی حرکت در مسیر حق است.